Girintili, çıkıntılı koyların, her çeşit sebze ve meyvenin yetiştiği yarımadanın ortasında bulunan Urla, tüm Ege-Marmara kasabaları gibi denizden birkaç kilometre içeride kurulmuş. Kasabanın sakin ve huzurlu sokaklarıyla, özgün dokusunu koruyan Arastası görülmeye değer. Burada semerci, nalbant, demirci ve testereci gibi geleneksel el sanatlarının son temsilcileri varlığını sürdürüyor.


Urla iki ünlü edebiyatçının da memleketi: Yorgo Seferis ve Necati Cumalı. Nobel Edebiyat Ödüllü Yorgo Seferis İskele Mahallesinde doğmuştu. Seferis'in doğduğu ev 2000 yılında restore edilerek butik otele dönüştürüldü. Türk edebiyatının en önemli yazarlarından olan Necati Cumalı’nın Urla'daki evi de müze olarak ziyaret edilebiliyor.


Antik yerleşimlerin görüldüğü İskele Mahallesi ise şimdi Urla'nın yalısı. Urla çevresindeki ilk yerleşimin MÖ 4000 yılına tarihlenen Limantepe Höyüğünde kurulduğu kabul ediliyor. Daha sonra MÖ 1000’li yıllarda Yunan koloniciler İskele Mahallesinde Klazomenai kentini kurmuş.

Limantepe’den batıdaki Ayyıldız ve Can­kurtaran tepelerinin eteklerine kadar yayılan antik kentin kalıntılarının bir bölümü de Karantina adası üzerinde. Klazomenai’de yıllardır süren kazılara rağmen, kentin büyük bölümü hala toprak altında. Yaşadığı bir deprem sonrasında bir bölümünün de sulara gömüldüğü biliniyor, bu yüzden Limantepe’deki kazılar su altında da sürdürülüyor.

Klazomenai antik dönemde zeytinyağı üretimiyle ünlüymüş. Yapılan kazılarda MÖ 6. yüzyıla tarihlenen depoları ve yakınındaki iki su kuyusuyla birlikte Anado­lu’nun en eski zeytinyağı işliği ortaya çıkarılmış. Kazılarda zeytinyağını ayrıştırmaya yarayan toprak kaplarla, zeytini ezmekte kullanılabilecek el havanları, öğütme taşları da bulunmuş. İşlik, dönemin malzemeleri kullanılarak tekrar ayağa kaldırılmış.

Karantina Adası

İskelenin 100 metre açığında da adını Fransızların 1865 yılında yaptığı karantina tesislerinden alan Karantina Adası yer alıyor. Veba, kolera ve humma gibi ölümcül hastalıkları engellemek için gemilerin ve yolcuların temizlenmesi için bir karantina tesisi kurulmuş ve 1950 yılına kadar işlevini sürdürmüş. Ada, 1955 yılında karaya bağlanmış.

Yapılan kazılardan Klazomenai’de yaşayanların özgürlük ve eşitlik gibi kavramlara sıkı sıkıya bağlı oldukları da anlaşılmış. Evlerinde de, mezarlarında da sınıfsal farklılığa rastlanmamış. Antik metinlerde de İon kolonilerin en yoksulları ve başıbozukları oldukları anlatılıyor. Bu yüzden bilim adamları, Klazomenailılar'ın dünyanın en eski sosyalistleri olduğunu kabul ediyor. Döneminin en büyük filozofu ve doğa bilgini olduğu kabul edilen Anaksagoras da (MÖ 500-420) Klazomenai'de doğmuş. Anaksagoras soylu bir aileden gelmesine rağmen politikayla ilgilenmemiş, kendini tümüyle felsefeye, doğa ve gökyüzü olaylarını araştırmaya vermişti. Öğrencisi ve dostu olan ünlü devlet adamı Perikles’in davetiyle Atina'ya giden Anaksagoras “felsefeyi Atina’ya getiren adam” ola­rak da ün kazanmıştı. Ancak düşünceleri başına büyük dertler açmış dinsizlikle suçlanmış ve canını zor kurtarmıştı.


Urla'da gezilecek yerlere bakacak olursak, Denizli Mahallesi Camisi, Kamanlı Camisi, Sungurlular Cami, Kapan Cami, Fatih İbrahim Bey Cami ve Hacı Turan Şadırvanı da kasaba ve çevresinde bulunan tarihi yapılar.

Yapmadan Dönme!

» Klazomenai kalıntılarını dolaşmadan,
» Yorgo Seferis ve Necati Cumalı'nın evlerini görmeden,
» Karantina Adası ve Yassıcaada'ya gitmeden,
» Çeşmealtı Plajında yüzmeden, DÖNME!

Urla'da Ne Yenir?

Urla'ya özgü yemekler arasında bamyadan yapılan Bazina; un, zeytinyağı ve keçi peynirinden yapılan Urla Katmeri; Urla'da Sore olarak adlandırılan kuzu kol sarma; yöresel otlar, yumurta, un ve lordan yapılan Çalkama; gelincik çiçeğinden yapılan Gelincik Şurubu ve Damat Helvası anılmaya değer.

Urla Nerede, Urla'ya Nasıl Gidilir?

İzmir'e 38 km uzaklıktaki Urla'ya günün her saati sefer yapan minibüsler ya da saat başı Urla ve İzmir'den karşılıklı kalkan belediye otobüsleriyle ulaşılıyor.