Foça'nın kent merkezinde, Ege Denizi kıyısında yer alan ünlü İonia kentidir.


Phokaialılar denizcilikte ilerlemişlerdi ve ticareti daha çok deniz yoluyla yapıyorlardı. Mısır'daki Naukratis'le ticaret yapabilen sayılı İon kentlerinden olan Phokaia, Karadeniz ve Çanakkale Boğazı çevresinde Miletos'la birlikte kurduğu kolonilerden başka, Batı Akdeniz kolonileriyle antik çağın deniz ticaretinde önemli rol oynamıştır.

Antik yazarlar, kentin kuruluşunu Atinalı önderlerin yönetiminde daha sonradan Phokaialı olacak topluluğa bağlarlar.

Antik Kent Tarihi

Güney İtalya'daki Elea, Korsika'da Alalia, Fransa'da Massalia, İspanya'da Emporion, Phokaia'nın kurduğu belli başlı Akdeniz kolonileridir. Koloniler koruyucu tanrı bakımından ana kentle ilişkili olsa da tamamen bağımsızdır ve modern anlamda birer sömürge değildirler. Bu kolonilerden Elea, mantık disiplininin babası sayılan Parmenides ve onun öğrencisi Zenon gibi filozofların ders verdiği sayılı kültür merkezlerinden biri haline gelmiştir.

MÖ 5. yüzyılda Atina'nın önderliğindeki Attika-Delos Deniz Birliği'ne üye olan kent, MÖ 412'de birliğe başkaldırarak üyelikten ayrılmıştır. Helenistik dönemde, Seleukoslar ve Bergama Krallığı tarafından yönetilmiştir. MÖ 132’de Roma’ya karşı ayaklanmış ve kolonisi Massalia'nın yardımıyla yıkımdan kurtulmuştur.

Phokaia, Antik çağda gözde bir alaşım olan altın-gümüş karışımı elektrondan yaptığı sikkeleri ile ünlüydü.

Hristiyanlığın başlangıcında piskoposluk merkezi olmuştur. 13. yüzyılda Cenevizliler kenti bir kaleyle güçlendirerek ticari üs olarak kullanmışlardır. 15. yüzyılda kesin olarak Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Antik Kentte Gezilecek Yerler

Bugünkü lisenin bulunduğu alanda, Athena Tapınağının kalıntıları saptanmıştır. Yapılan araştırmalarda ele geçirilen protogeometrik ve geometrik seramik, siyah figürlü vazolar, İzmir Müzesi'ndedir. 7 km doğudaki asfalt yolun kuzeyinde, 4,5 m yüksekliğinde bir kaya anıt dikkati çeker. Pers etkisi gösteren ve Taşkule adıyla anılan bu kaya mezarı, yörede egemen bir tirana ait olabilir (MÖ 5.- 4. yüzyıl). Güneydeki bir başka kaya mezarı da Şeytan Hamamı adıyla bilinir. Burada bulunan bir seramik anıt MÖ 4. yüzyıla tarihlenir.

Phokaia Antik Kenti Nerede?

İzmir’in ilçesi olan Foça’da kent merkezindeki Aşıklar Caddesi üzerinde bulunan antik kente İzmir’den ulaşmak için yaklaşık 1 saatlik yolculuk ile 65 km sonra ulaşabilir, İstanbul-Çanakkale yönünden gelenler için ise Aliağa’yı geçince Foça tabelasından sağa dönerek kent merkezine ulaşabilirsiniz.