Gürpınar, Van'ın ilçelerinden biridir. İl merkezine 21 kilometre mesafede yer alır. Yüz ölçümü bakımından Türkiye'nin en büyük ilçesidir. Birçok ilden daha geniş bir alanı kaplar. Bölgede ilk yerleşim Urartular zamanına kadar uzanır. Günümüze kadar ulaşan tarihi yapıları ile dikkat çeker. Gürpınar'ın tarihine kısaca değinelim.

Gürpınar Tarihi

İlçenin çevresindeki kalıntılar mağara resimlerine kadar uzanıyor. Fakat ilk yerleşim izlerinin milattan önce 9’uncu yüzyılda Urartular zamanından olduğu görülüyor. Bu tarihlerden sonra bölgede Medler, Persler, Makedonyalılar, Partlar, Sasaniler ve Araplar hüküm sürmüştür. Daha sonra da bölgeye uzun süre hakim olacak Romalıların eline geçmiştir. Milattan sonra 2’nci yüzyılda Malazgirt Zaferi’nden sonra Türkler bölgeye gelmiştir. Selçuklular, İlhanlılar, Celayiroğulları, Akkoyunlular ve Safeviler bu tarihten sonra bölgede hüküm sürmüştür. Van Gürpınar ve çevresi 1548 yılında Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına dahil edilir. Gürpınar'ın ismi bölgede su kaynaklarının çok olmasından gelir.


Bu güzel ilçemizin tarihinden sonra yazımızın geri kalan kısmında dilerseniz Gürpınar gezilecek yerler listesini irdeleyelim.

Kızlar Mağarası

Kızlar Mağarası Gürpınar'ın Yedisalkım köyünde bulunur. Bölgedeki kanyonun güney tarafındaki yamaçta, 78 metre yukarıda yer alır. Mağaranın önünde terasa benzer doğal bir oluşum vardır. İki bölümü olan mağaranın içinde çok eski tarihlerden kalmış dans eden tanrıça resimleri vardır. Bu resimlerden dolayı mağaraya kızlar mağarası denir.

Mağaraların duvarlarındaki resimlerin milattan önce 3000-4000 yılları arasında çizildiği düşünülüyor. Boya olarak ise kan ve sönmemiş kirecin karıştırılmasıyla oluşturulan bir boya kullanılmıştır. Mağaranın ilk bölümünde çeşitli hayvan figürleri ve ana tanrıça resmedilmiştir. Diğer bölümde ise iki farklı döneme ait üst üste resimler bulunur.

Hoşap Kalesi

Hoşap Kalesi Güzelsu bucağının kuzey yamacında bulunur. Yapı Van- Hakkari Karayolu üzerindedir. İlçe merkezine 39 kilometre mesafede yer alır. Kale-i Mahmudi, Mahmudi Kalesi ve Narin Kale isimleriyle de anılmaktadır. Bölgede bir dönem hüküm süren Mahmudi Beyliği’nden kalmıştır. 17’nci yüzyılda inşa edilmiştir. Süleyman Bey döneminde 1643 yılında yaptırılmıştır. Fakat daha önceki yıllarda da bu alanda bir kalenin varlığından söz edilmektedir.

Yapı sarp kayalıklar üzerine konumlanmıştır. Giriş kısmı oldukça etkileyicidir ve günümüze dek sağlam şekilde ulaşmıştır. Kapısı tamamen demirden yapılmıştır. Batı tarafındaki surlar yıkılmış durumdadır. Yapının dış kalesinin iç tarafında 30-40 tane köy evi ve bir cami yer alıyor. Güney tarafında Mahmudi Sarayı kalıntıları bulunur. Saray üç katlı şekilde yapılmıştır. En üst tarafta da seyir köşkü yer alır.

Yapının odalarındaki pencere ve dolap nişleri dikkat çekici. Alt kısımda ise bir mescit yer alır. Mescit tek kubbeli bir yapı fakat bir kısmı yıkılmıştır. İç kale bölümünde bunlara ek olarak zindan ve sarnıç bulunuyor. Kale ilgi çekici burçlara sahip. Bu yapı 19’uncu yüzyıldan sonra kullanılmamıştır. Fakat günümüzde büyük bir kısmı sağlamlığını korumaktadır.

Sarduruhinili-Çavuştepe Kalesi

Çavuştepe Kalesi ilçe merkezine 5 kilometre mesafededir. Bu yapı Urartu kralı 2. Sarduri tarafından milattan önce 764-734 yılları arasında inşa edilmiştir. Kalenin ismi de “Sarduri’nin Şehri” anlamına gelir. Urartuların en güçlü döneminde yapıldığı için mimarisi görkemlidir. Bir Ermeni mitine göre ise Babillerden kaçan Ermeni kralı bu yerleşimi kurmuştur. Buranın Ermenicede anlamı “Tanrı Şehri”dir.

Urartular bölgede 500 yıl hüküm sürmüştür. Bunu sonlandıran milattan önce 7’nci yüzyıldaki İskit saldırıları sonucu kale büyük hasar almıştır. Kale duvarlarında bu saldırılar sonucu oluşan ok ucu kalıntıları hala durmaktadır.

Zernek Kalesi

Zernek Kalesi, ilçenin Hamurkesen köyünde bulunur. Sarp kayalıklar üzerine konumlandırılmıştır. Zernek, Farsça bir kelimedir ve altın anlamına gelir. Yapının Abbasi beylerinden İbrahim Han Bey’in oğlu Beşaret Bey tarafından 16’ncı yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir. Beşaret Bey’in oğlu olan Beyazıt Han ve eşi Hanımzade’nin bölge halkı tarafından evliyaların arasında olduğu söylenir. Bu yüzden alan kutsal ziyaret alanı olarak ziyaret edilir. Zeyrek Kalesi’nin bir kısmı bu güne gelene kadar yıkılmıştır.

Giyimli Köyü (Hırkanis)

Giyimli, ilçeye bağlı Güzelsu bucağında yer alır. Bölge ilçe merkezine 30 kilometre mesafede yer alır. Bölge Urartulardan kalma bir yerleşim yeridir. Güzelsu’nun Farsçada adı Hoşab’dır ve güzelsu anlamına gelir. Giyimli’de taş ocağı çalışmaları sırasında büyük Urartu definesi bulunmuştur. Bu kalıntıların arasındaki bronz levhalarda Urartu tanrılarının ve tanrıçalarının figürleri, törenleri, insan ve hayvan figürleri yer alır. Bu kalıntıların adak levhası olarak yapıldığı tahmin edilmektedir.

Gürpınar Nerede? Nasıl Gidilir?

Gürpınar, Van il merkezine 21 kilometre mesafede bulunur. İlçeye Van il merkezinden kalkan toplu taşıma araçları ile ulaşılabilir. İlçe ile Hakkari arasında 174 kilometre, Tatvan arasında 220 kilometre mesafe bulunur.