Mübadeleye kadar önemli bir Rum yerleşimi olan Sinasos (Mustafapaşa) yakın zamana kadar, Türklerin pek uğramadığı yalnızca turistlerin ziyaret ettiği bir kasabaydı. Kasabada çevrilen Aşmalı Konak dizisi ülke çapında ünlenmesini sağladı.


Kiliseleri, manastırları, ayazmaları, medreseleri, kervansarayları ve her biri sanat eseri olan konaklarıyla Sinasos’un dünyada bir eşi daha yok. Kasabadaki konutlar, hem üstün işçilikleri hem de iklimle ve topografyayla uyumlarıyla dikkat çekiyor. Mübadeleye kadar, 700 civarında taş konağın bulunduğu bilinen kasabada 94 yapı tescil edilmiş; 211 yapı da korumaya alınmış. Duvarları resimlerle süslü taş konaklar 19. yüzyılın sonralarında inşa edilmiş.


Sinasos’un zenginliği gurbetçilerden kaynaklanıyordu. Eskiden kasabanın Rum erkeklerinin çoğu gurbete çıkar ve genelde yılın 8-10 ayını İstanbul’da geçirirlermiş. Sinasoslu tüccarlar memleketlerine görkemli konaklar inşa ettirdikleri gibi, kasabanın kalkınması için büyük paralar harcamışlar. Rumlar gerek maddi zenginliği, gerekse de kültürel anlamda gelişmişliği yüzünden kasabayı Küçük Asya'nın Atina’sı olarak adlandırıyormuş.

Kasaba ve çevresinde Bizans dönemine tarihlenen kilise ve manastırlarla, yakın dönemde inşa edilmiş Rum kiliselerini bir arada görmek olanaklı. 20. yüzyıl başında Rumların köyde 2 büyük kilisesi, 30 civarında da kayaya oyulmuş kilisesi varmış. Bunların en görkemlisi ve sağlamı kasabanın merkezindeki Hagios Konstantinos ve Hagia Eleni Kilisesi. Kasabanın en eski camisi ise 1601 tarihli Merkez Cami. Sipahi Cami ve Şeyh Ali Camisi diğer tarihi camiler.

Mustafapaşa'da Gezilecek Yerler Listesi

Hagios Nikolaos Manastırı

Kasabanın çevresindeki vadilerde kayalara oyulmuş birçok kilise ve manastır var. Bunların en önemlisi Manastır Vadisi’ndeki Hagios Nikolaos Manastırı. Kasabaya 1 kilometre uzaklıktaki manastır mübadeleye kadar kullanılmış. Manastırın kilisesi büyük bir kaya konisinin içine oyulmuş. Avlusunda mezar taşları ve cilt hastalıklarına iyi geldiği kabul edilen bir ayazma var. Buradaki ağaçlar çaputlarla dolu, evde kalmış kızlar ya da çocuğu olmayan kadınlar kumaş bağlayarak adak adıyormuş. Bu manastırın çevresinde kayalara oyulmuş birkaç şapel daha var.

Hagios Basileos Rum Kilisesi

Kasabanın kuzeybatısındaki Gömede Vadisinde de duvarları resimlerle süslü Hagios Basileos Rum Kilisesi var. Burası Kapadokya’da 20. yüzyıl başına kadar resimlendiği bilinen tek kaya kilisesi. Kapısı kilitli tutulan kilisenin anahtarları Mustafapaşa’daki turizm bürosunda. Bu kiliseyi ve kasabadaki diğer kiliseleri gezebilmek için bürodaki görevliyi bulmak gerekiyor.

Mehmet Şakir Paşa Medresesi Kapadokya Meslek Yüksekokulunun binası olmuş. Medresenin bitişiğindeki kervansaray ise halı atölyesi ve satış mağazası olarak kullanılıyor.

Soğanlı yolu üzerindeki Cemil köyü de görülmeye değer. Biraz daha ileride Keşlik Manastırı yer alıyor.

Yapmadan Dönme!
» Hagios Basileos Kilisesi'nin resimlerini görmeden,
» Çevredeki kaya kiliselerini keşfetmeden,
» Ünlü Sinassos konaklarını gezmeden, DÖNME!

Ne Yenir?

Konaklarda enfes yemekler pişiriliyor. Bunların arasında güveçte köfte ve yaprak sarma başta geliyor.

Mustafapaşa Nerede, Nasıl Gidilir?

Soğanlı (Kayseri) yolu üzerindeki Mustafapaşa Ürgüp'e 6 km, Nevşehir'e 26 km uzaklıkta. Ürgüp-Mustafapaşa arasında düzenli araç seferleri bulunuyor. Mustafapaşa; Kayseri Havaalanı'na 70 km, Nevşehir Havaalanı'na 50 km uzaklıktadır.