İki önemli antik kent olan Aleksandreia Troas ve Neandria'nın kalıntıları Ezine ilçesi sınırlarında bulunmaktadır. Bölgedeki diğer antik yerleşme Kolanai'dır. Önce Atina önderliğindeki Attika-Delos Deniz Birliği'ne katılan kent, sonradan Spartalıların eline geçmiştir. Daha sonra Roma ve Doğu Roma (Bizans) bölgeyi kontrolleri altına almıştır. Ezine, Sultan Orhan Gazi döneminde (1326 -1359) Osmanlı topraklarına katılmıştır. Charles Texier'in Küçük Asya adlı yapıtında aktardığına göre, bölge Ezne ya da Enay olarak anılmıştır.

Tarih açısından önemli bir konumda bulunan Ezine'nin gezilecek yerler listesine bir göz atalım.

Abdurrahman Camisi

Sultan Orhan Gazi döneminde (1326 -1359) yapılan yalın, alçak ve kalın duvarlı yapı, Osmanlı camilerinin ilk örneklerinden olması itibarıyla oldukça önemlidir. Son cemaat yeri, mermer sütunlu ve ahşap kemerlidir. Tavanı, Sultan II. Mahmud döneminde (1808 -1839) yenilenmiştir.

Sefer Şah Camisi

Sultan Yıldırım Bayezid döneminde (1389 - 1403) yapılan caminin inşasında, çevredeki antik yapı kalıntıları kullanılmıştır. Son cemaat yeri olarak sonradan eklenen yapının yanında. Sefer Şah'ın mezarı bulunmaktadır.

Asılhan Bey Külliyesi

Cami, türbe ve hamamdan oluşan külliye, Ezine'nin 12 km batısındaki Kemalli köyünde bulunmaktadır. 14.yy'da Sultan Murad döneminde (1359-1389) yapılan cami, tek kubbeli ana mekan ve çapraz tonozlu revaktan oluşur. Son cemaat yerinin yanları kapalıdır. Caminin kuzeyinde, büyük blok taşlardan yapılmış türbe yer alır, içindeki Selçuklu üslubu taş sanduka, 1383'e tarihlendirilir. Caminin batısındaki dört kubbeli hamam, en eski Osmanlı yapılarındandır.

Aleksandreia Troas Antik Kenti

Ezine’nin 15 km batısında yer alan bir Aiolia kentidir. Geyikli’ye bağlı Dalyan köyü sınırları içindeki Eski İstanbul ya da Odunluk iskelesi’ndedir.

Aleksandreia Traos, Sgia adındaki küçük bir yerleşmenin üzerine, MÖ 310'da Antigoneia adıyla kurulmuştur. Daha sonra Lysimakhos, hem kentin gelişmesine önem vermiş hem de adını Aleksandreia Troas olarak değiştirmiştir. Helenistik dönemde kent, limanı sayesinde önemli deniz ticaret merkezlerinden biri olmuştur. Roma imparatorluğu döneminde de önemini koruyan kent, gereken ilgiyi görmüştür. Hatta antik kaynaklardan öğrenildiği kadarıyla, İmparator Hadrianus döneminde (MS 117 -138) Herodes Atticus kenti tiyatro, kemerler, hamamlar gibi çeşitli yapılarla donatmıştır. Fakat kentin kolay ulaşılabilir bir deniz yolu üzerinde olmasından dolayı, buradaki yapıların taşları zamanla sökülüp götürülmüştür. Bugün toprak üstünde görülebilenler, dörtgen planlı kent surlarının bir bölümü ile tiyatronun oturma yerleridir. Antik yerleşme, bugünkü köyün altında kaldığı için araştırma ve kazı çalışmaları yapılamamıştır. Bölgede çok eski zamanlardan beri değişik amaçlarla kullanılan kaplıcalar ve tuzlalar bulunmaktadır.

Neandria Antik Kenti

Troas bölgesinde yer alan Neandria, Ezine ilçesinin güneybatısında, Aleksandreia Troas’dan yaklaşık olarak 13 km daha içeride, Çağrı Dağı’nın üzerinde bulunmaktadır.

Bir Aiolia kenti olan Neandria, 1400 m boyunda, 450 m genişliğinde bir alana yayılmıştır. Bu antik kent, 1899'da Alman Arkeolog Robert Koldewey tarafından kazılmıştır. Kentin 3200 m uzunluğundaki ve 3 m kalınlığındaki surlarının MÖ 5. yüzyılda inşa edildiği sanılmaktadır. Günümüze az hasarlı olarak ulaşan bu surların 11 kulesi ve çok sayıda girişi bulunmaktadır. Kent MÖ 5. yüzyılın ortalarında Atina'nın önderliğini yaptığı Attika-Delos Deniz Birliği’ne üye olmuştur. MÖ 310'da kent boşaltılmış ve halkı Antigonos tarafından Antigoneia'ya (sonraki adıyla Aleksandreia Troas) yerleştirilmiştir.

MÖ 7. yüzyıl sonuna ya da MÖ 6. yüzyıl başına tarihlendirilen Aiolia düzenindeki tapınak, kentin en önemli yapısıdır. Apollon'a adanan tapınak, bir podyum üzerindeki bir celladan (diğer adı naos, tapınağın adandığı tanrının heykelinin bulunduğu, Yunan evine tekabül eden, tapınakların iç kısımlarındaki oda) oluşmaktadır. Yazılı kaynaklardan edinilen bilgilere göre Apollon heykeli, tapınağın cellasının güneydoğusunda yer almaktaydı.


Tapınağı uzunlamasına ortadan ikiye bölen taş kaideler üzerine yerleştirilmiş yedi ahşap sütunun, Aiolia sütun başlıkları, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Kentte Apollon Tapınağı'nın dışında, Zeus kutsal alanı, arkaik ve klasik dönemlerden kalmış evler bulunmuştur. Ayrıca, kentin duvarları dışındaki nekropolde yer alan çeşitli lahitler, pithoslar ve anıt mezarlara da ulaşılmıştır. Evler Neandria'yı kuzeyden güneye kesen caddenin çevresinde sıralanmıştır.

Ezine Nerede, Nasıl Gidilir?

Biga Yarımadası’nın batısında kendi adıyla anılan verimli ovada yer almaktadır. Peyniri ile nam salmış Ezine İstanbul arası 360 km olup, E84 ve D550/E87 karayolu üzerinden ulaşabilir, Çanakkale merkeze 45 km olan Ezine'ye düzenli otobüs seferleri bulunmaktadır.