Erythrai Antik Kenti, Çeşme'nin kuzeydoğusunda, Ege Denizi kıyısında Ildır Mahallesi sınırları içinde yer alan İonia kentidir.


Pausanias'a göre, Erythrai, Giritli Rhadamanthys'in oğlu Erythros tarafından kurulmuş ve onun adını almıştır. Başlangıçta krallıkla yönetilen kentte, daha sonra halkın seçtiği “Basileus”lar (krallar) egemen olmuştur.

Antik Kentin Tarihi

Halkının Lykialılar, Karialılar ve Pamphylialılardan oluştuğu kenti, Atina'nın efsane kralı Kodros'un soyundan gelen Kleopos'un (ya da Knopos) önderliğindeki İonialı koloniciler kontrolleri altına almışlardır. MÖ 7. yüzyılda kısa bir süre tiranlarca yönetilen Erythrai, MÖ 6. yüzyılda önce Lidya'nın (Lydia), sonra Pers İmparatorluğunun işgallerine maruz kalmıştır.


İonia Ayaklanması'na sekiz gemi ile katılan kent, Pers işgalinden sonra, Atina ile Sparta arasında taraf değiştirmiştir. Atina önderliğindeki Attika-Delos Deniz Birliği’nin üyesi olan kent, muhtemelen MÖ 453 gibi bu birlikten ayrılmış ve MÖ 412'de Peloponnesos Savaşı'nda Sparta'ya yardım etmeye başlamıştır. Daha sonra hem Atina'yla hem de Perslerle anlaşmıştır.

Kent bağımsızlığına ancak MÖ 334 yılında Büyük İskender'in sayesinde kavuşabilmiştir. MÖ 280'de Galat akınlarıyla karşılaşmıştır. Daha sonra Bergama Krallığı'nın egemenliğine girmiş. Roma döneminde Asya eyaletinin gelişmiş kentlerinden biri olmuştur. Ancak bu dönemin sonlarına doğru önemini yitirmeye başlamıştır. 1366 yılında Türklerin kontrolüne giren bölgeye önceleri Erythre, Rhtyrai, Lythri gibi adlar verilmiş, fakat 16. yüzyıldan itibaren yöre İlderen ve Ildırı gibi adlarla anılmıştır.

Antik Kent Kalıntıları

Bu bölgedeki kazı çalışmaları, 1964 yılında Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal yönetiminde başlatılmıştır. Bu kazı çalışmaları esnasında MÖ 7. yüzyıla tarihlenen ve Pausanias'ın bahsettiği Athena Tapınağı ortaya çıkarılabilmiştir. Tapınak MÖ 540'lı yıllarda hasara uğramış, MÖ 530’lu yıllarda ise yenilenmiştir. Yer yer kare planlı kulelerle destekli duvarlar dışında, kentin güneyindeki akropolisin çevresinde teras duvarlarının kalıntıları görülebilmektedir. Bu kazı çalışmaları esnasında ilk ulaşılan ve MÖ 3. yüzyıla tarihlenen akropolisin kuzeyindeki tiyatro, yamaca oyulmuş durumdadır. Güneydeki su kemerleri ise Doğu Roma (Bizans) dönemine tarihlenmektedir.

Erythrai’de ele geçen MÖ 7. ve 6. yüzyıla tarihlenen porselen, fildişi, altın ve tunç heykelcikler gibi süs eşyaları İzmir Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.

Erythrai Antik Kenti Nerede?

İzmir’in ilçesi olan Çeşme'de kent merkezinin kuzeydoğusunda yer alan Ildır Mahallesinde bulunmaktadır. İzmir-Çeşme karayolundan Barbaros Köy Yolu Caddesine sapılır, Barbaros köyünü Gerence Koyu yönüne doğru geçtikten 12 km sonra Erythrai Antik Kenti'ne ulaşabilirsiniz.