Seferihisar ilçesinin 8 km güneybatısında, Sığacık Körfezi kıyısında yer alan İonia kenti.


Efsaneye göre kent, ilk olarak Athamas yönetimindeki Teselya'daki Minyas'tan gelen koloniciler tarafından kurulmuştur. Onları, başlarında Atinalıların efsanevi Kralı Kodros'un soyundan gelenlerin bulunduğu Atinalı koloniciler izlemiştir. Perslerin İonia kentlerini ele geçirmesinin ardından, bir grup Teoslu Trakya'ya geçmiş ve MÖ 545 - 540 yıllarında Abdera kentini kurmuşlardır.

Panionion Birliğine üye olan kent, deniz ticareti sayesinde hızla gelişmiştir. Bu nedenle artan nüfusu çeşitli kentlere dağıtılmıştır.

Abreda, ünlü filozoflar Protagoras ve Demokritos'un kentidir. MÖ 494'deki Lade Deniz Savaşı'na 17 gemi ile katılan Teos, MÖ 476'da Attika-Delos Birliği'ne yüksek bir miktarda vergi ödemiştir. Peloponnesos Savaşı'nda Atina'nın Sicilya'daki çarpışmayı kaybetmesinden sonra. Spartalılar kenti kontrolleri altına almış ve Atinalıların kara tarafına yaptırdıkları surları yıktırmışlardır. MÖ 4. yüzyılın sonlarına doğru tekrar inşa edilen bu surların kimi kalıntıları günümüze kadar ulaşabilmiştir.


Filozof Thales, İonia'nın tam ortasında yer alan Teos'u MÖ 600'lerde 12 İonia Kentinin merkezi olarak önermiş, fakat bu öneri kabul görmemiştir.

Teos, MÖ 6. yüzyıldan başlayarak, MÖ 3. yüzyıldaki bir kesinti dışında Gallienus dönemine (MS 260 - 268) değin sikke (para) basmıştır. MÖ 6. yüzyılda yaşayan ünlü lirik şair Anakreon ve MÖ 100'lerde Aristoteles'in kütüphanesini büyük bir ücret ödeyerek satın alan kütüphaneci Apellikon, Teos'un önde gelen sakinlerindendir. Daha sonraları Aristoteles'in oldukça geniş kütüphanesi Roma'ya taşınmıştır.

Antik Kent Kalıntıları

Karaburun Yarımadası'nın kıstağında yer alan Teos'un, biri kuzeyde (Sığacık) öteki güneyde olmak üzere (Eski İskele) iki limanı bulunuyordu. Bu iki limana eş uzaklıktaki akropolisin güneydoğu eteklerinde, kentin bahsettiğimiz surlarının bir bölümü görülebilir. Helenistik dönem kent duvarlarının iyi korunmuş bir bölümü, Dionysos Tapınağı'nın batısındadır. Akropolisin güneybatı ucundaki tiyatro, Dionysos Şenliklerine katılan oyuncuların merkezi olan kentin en önemli yapılarından biri olmuştur. MÖ 2. yüzyıla tarihlenen tiyatro, Roma döneminde büyütülmüştür. Oturma sıralarının tümüyle yok olmasına karşın, Roma döneminde büyütülen sahnesi iyi bir durumda günümüze ulaşabilmiştir.

Teos'un Dionysos sanatçıları tarafından merkez seçilmesi, kentin Dionysos Şenliklerinde ayrıcalıklı bir konuma sahip olmasını olanaklı kılmıştır. Fakat sanatçılar arasında yaşanan sorunlar nedeni ile sanatçıların birçoğu MÖ 2. yüzyıl ortalarında Efes'e taşınmışlardır.

Dionysos Tapınağı

Akropolisin kuzeydoğusundaki Helenistik döneme ait gymnasium, Roma döneminde bazı değişikliklere uğramıştır. Tiyatronun güneydoğusundaki odeion oldukça sağlam bir yapıdır. Teos'daki yapıların en önemlisi olan Dionysos Tapınağı, MÖ 2. yüzyılın ikinci çeyreğinde, ünlü mimar Hermogenes tarafından kısa kenarlarında 6 ve uzun kenarlarında 11 sütunlu olarak İon düzeninde inşa edilmiştir. Tapınak, Augustus (MÖ 27 - MS 14) ve Hadrianus (MS 117 -138) dönemlerinde büyük ölçüde değişikliğe uğramıştır. Hatta bir iddiaya göre, Helenistik dönemde inşa edilen tapınak yıkılmıştır ve günümüze ulaşan tapınak Augustus ve Hadrianus dönemlerinde yapılmıştır. Tapınağı süsleyen kabartmalı friz, İzmir Arkeoloji Müzesi'nde korunmaktadır. Kuzeydeki Türk kalesinin (15. yy) güneybatısında, Roma dönemi dalgakıranının kalıntıları görülmektedir.

Teos Antik Kenti Nerede, Nasıl Gidilir?

İstanbul-Çanakkale yönünden gelenler için İzmir-Seferihisar arası 46 km olup, İzmir merkezden yaklaşık 45 dakikalık yolculuk ile Seferihisar ilçe merkezine ulaşılmalı, Antik kentin bulunduğu Sığacık mahallesi ise Seferihisar’dan 5 km uzaklıkta.

Muğla-Aydın hattından gelecek olanlar için ise İzmir-Aydın otobanının Menderes ayrımından çıkarak, Menderes üzerinden Seferihisar’a ulaşabilirler.