Karia ve Lykia bölgelerinin sınırında yer alan Kaunos Antik Kenti, Karia'nın en önemli ticaret limanlarından biriydi. Kentin ne zaman ve kim tarafından kurulduğu bilinmemektedir. Herodot, Karya dilinden başka bir dil konuşan halkın bölgenin yerlisi olduğunu söyler ve Kaunosluların kendilerinin Girit asıllı olduklarını söylediklerini aktarır. Ünlü coğrafyacı Strabon ise başka yazarlara dayanarak, kent halkının Girit'ten geldiğini, Karia dilini konuşmakla birlikte kendi geleneklerini koruduğunu öne sürer.

Mitolojiye göre Kaunos Kentinin kurucusu Miletos’un oğlu Kaunos’tur.

Kaunos Antik Kent Tarihi

Lidya'nın egemenliğindeyken, MÖ 6. yüzyılda çağdaşı ionia, Karya ve Likya kentleri gibi, Persler tarafından işgal edilmiştir. Harpagos'a sonuna kadar direnmiş, ancak bozguna uğramıştır. Kent bundan sonra sırasıyla MÖ 334'de Büyük İskender'in, Ptolemaios Hanedanı'nın, Rodosluların, MÖ 189'da Roma'nın, MÖ 88'de Pontus Krallığı’nın ve sonra da tekrar Rodosluların denetimine girmiştir. Kaunos, MÖ 1. yüzyılda bağımsızlığını kazanmıştır.

Roma ve Doğu Roma (Bizans) egemenlikleri sırasında, siyasal açıdan çok fazla etkinlik gösteremese de ticari üstünlüğünü korumaya çalışmıştır. Kent ile deniz arasındaki bataklık alanın deniz ticaretini güçleştirmesi nedeniyle Kaunoslular bazı önlemler almışlardır. MS 1. yüzyıldan sonra çayın getirdiği alüvyonlar limanı doldurunca, kent önemini yitirmeye başlamıştır.

Kaunos Antik Kenti Yapıları

Dalyan köyünden karşıya geçildiğinde, kayalara oyulmuş mezarlarla karşılaşılır, iki sıra hâlindeki mezarlardan üsttekiler tapınak cepheli, alttakiler daha yalın görünüşlüdür. Gömüt odalarında ölülerin konulduğu taş sekiler vardır. Bu sıra mezarların batı ucunda, kayaya oyulmuş gömüt çukurunun kapak taşıyla örtülmesinden oluşan Karia tipi mezarlar yer alır. Güneydeki akropolisin bulunduğu tepenin doğusu sarp ve yüksektir. Aynı şekilde doğal korumaya sahip güney yamaçları dışında akropolis surlarla çevrilidir.

152 m yüksekliğindeki tepenin kuzeyindeki surlar, Dalyan köyünün kuzeyindeki kayalığa değin uzanır. Orta Çağ'a ait kulelerle destekli surlarla çevrili bir kale vardır. Bu kalenin MÖ 309'da Ptolemaios tarafından alınan Herakleion olabileceği öne sürülür. Tepenin batısında, Satrap Mausolos'un yaptırdığı (MÖ 4. yüzyıl) sanılan, çokgen taş işçiliğiyle dikkati çeken duvarlar vardır. Akropolisin doğu eteğinde, kayaya oyulmuş tiyatro yer alır. Tiyatronun kuzeyinde bazilika planlı bir kilise, Roma hamamı ve küçük bir tapınak bulunur.

Kentin en anıtsal yapısı, agoranın kuzeydoğu köşesine yerleştirilmiş olan çeşmedir. Roma dönemine tarihlenen yapının arşitravmda (architrave), Vespasianus'un (MS 60 - 79) adı geçer.

Kaunos Antik Kenti Nerede, Nasıl Gidilir?

Köyceğiz'in 27 km güneyinde, Köyceğiz Gölü'nü denize bağlayan Dalyan Çayı'nın kıyısında ve aynı adlı köyün karşısındadır. Kaunos Antik Kentine ulaşmak için Muğla veya Fethiye’den Dalyan mahallesine gelmeniz gerekmektedir. Dalyan ve Çandır mahalleleri arasında Dalyan'dan yaklaşık 2 km sonra antik kente ulaşabilirsiniz.