Magnesia Ad Maeandrum, Büyük Menderes’in küçük bir kolu üzerinde Söke’ye 17 km uzaklıkta yer alan antik İonia kentidir.

Magnesia Tarihi

Strabon'a göre, kentin ilk kurucuları Thessalia'dan gelen Magnetler ile onlara katılan Giritlilerdir. Kent İonia Bölgesi'nde bulunduğu halde, Aiolialılar tarafından kurulduğu için, İonia Birliği'ne alınmamıştır. Kentin MÖ 680 - 652 yıllarında efsaneye göre taktığı yüzükle istediği zaman görünmez olabilen ve böylelikle Lidya'nın kralı olan Gyges tarafından yönetildiği bilinmektedir.


MÖ 650'de Kimmerler tarafından istila edilen ve yakılıp yıkılan yerleşme, daha sonra Kimmerlerden kaçıp Efes (Ephesos) ve Miletos'a sığınanlar tarafından yeniden kurulmuştur. Fakat kent MÖ 530'da Perslerin egemenliğine girmiştir. Herodotos'un aktardığına göre, Sart (Sardes) Satrapı Oroites, Sisam'ın (Samos) ünlü tiranı Polykrates'i bu bölgede öldürtmüştür.

MÖ 400 - 398 yılları arasında kent Sparta egemenliğine girmiştir. Bu dönemde Spartalı komutan Thibron, kenti Artemis Leukophyrene Tapınağı'nın bulunduğu yere, yani bugünkü yerine taşımıştır. Büyük İskender'in (Aleksandros) kenti almasından sonra, hızlı bir gelişim içine girmiştir.

Bergama ve Roma egemenlikleri sırasında da gelişmesini sürdüren kentte, Asya retorik okulunun kurucusu Hegesias'ın yaşadığı bilinmektedir. MÖ 87 yılında kent, Romalılarla çarpışmalara giren Pontus Kralı Mithradates Arkhelaos karşı Romalıları tutmuş, böylelikle Sula kente bağımsızlığını vermiştir. Kent, III. Gordianus dönemine (MS 238 - 244) ait bir sikkede, Asya'nın yedinci kenti olarak belirtilmektedir. Doğu Roma (Bizans) döneminde piskoposluk merkezi olmuştur.
Atina'nın büyük komutanı ve Yunanlıları (Helenler) büyük bir hezimetten kurtaran Salamis Deniz Savaşının galiba İhemistokles, Atina'lı halkın oylamasıyla sürgün edildikten sonra, Pers İmparatoru Artakserkses ile yakın ilişki kurmuş ve onun izniyle Magnesia'ya yerleşmiştir. İhemistokles'in burada oldukça saygı gördüğü ölümünden sonra Agorada anısına dikilen anıttan anlaşılmaktadır.

Magnesia Ad Maeandrum Kalıntıları

Kentte 1891-1893 yılları arasında yapılan kazı çalışmalarını Cari Humann yönetmiştir. Bu çalışmaların sonuçları 1904'te J. Kohte ve C. Watzinger tarafından yayımlanmıştır. Kazı çalışmaları 1984 yılında Doç. Dr. Orhan Bingöl tarafından yeniden başlatılmıştır. Bugün kentteki en önemli kalıntı MÖ 2. yüzyılda Mimar Hermogenes tarafından yapılan Artemis Tapınağı'dır. Bu tapınağın Tanrıça Kibele'ye ait daha eski bir tapınağın yerine inşa edildiği sanılmaktadır. Kireç taşından 41x67 metre boyutlarındaki yapının sütun kaideleri Efes'dekilere benzer, İon üslubundaki sütun gövdeleri üzerinde 32 yiv yer alır.

Batısında, Artemis heykelinin bulunduğu kaidenin temelleri görülür. Tapınağın kabartmalı frizleri, bugün Berlin Müzesi, Louvre Müzesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Kentin agorası ve Zeus Sosipolis Tapınağı, Lethaeus Irmağı'nın (Gümüş Çay) birikintileri altındadır. Tiyatronun kimi sütun başlıkları birikintiler arasından görülebilmektedir. Stadyum kalıntıları ise ağaçlarla örtülmüş durumdadır.

Magnesia Ad Maeandrum Antik Kenti Nerede, Nasıl Gidilir?

Aydın ili, Germencik ilçesi, Ortaklar beldesine bağlı olan Tekinköy sınırları içinde bulunan Magnesia Ad Maeandrum Antik Kentine ulaşmak için; Aydın merkezden Söke yoluna doğru giderken Tekinköy sapağından sağa dönerek kente ulaşılabilir. Aydın merkezden antik kente yaklaşık 30 km'lik bir yolculuk mesafesi bulunmaktadır.


İzmir yönünden gelecekler için Aydın karayolu üzerindeki Söke ayrımından sağa dönerek Tekinköy'e ulaşabilirler. İzmir Antik kent arası yaklaşık 90 km'dir.